İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 1-4 ÜNİTELER KISA ÖZET
1. İş sözleşmesinin diğer adı HİZMET akdidir.
2. İş sözleşmesinin tarafları arasındaki hukuki ilişki işçinin;
işveren adı ve hesabına iş görmesine yol açarak, işçiyi işverene bağımlı kılar. TABİİYET bağı olarak ifade edilen bu bağımlılık hukuki,
ekonomik ve teknik anlamdadır.
3. İşçinin işverene işin yapılması ile yürütüm biçimi ve koşulları yönünden bağlı olması TEKNİK yönden bağımlılığını ifade eder.
4. İşçinin denetim ve yaptırım yetkileriyle donatılmış bulunan işverenin gözetim ve denetimi yani otoritesi altında iş görmesi HUKUKİ yönden bağımlılığını ifade eder.
5. İşçinin iş görmesi karşılığında işverenden düzenli ve sürekli bir gelir elde etmesi EKONOMİK yönden bağımlılığını ifade eder.
6. Kamu yönetiminde devlete bağlı (tabi) olarak çalışan memurların iş ilişkileri İDARE hukuku kurallarıyla düzenlenir.
7. İşçi statüsü altında çalışanlar ile bunları çalıştıranlar işverenler arasındaki bireysel nitelikteki iş ilişkileri BİREYSEL iş hukukunun konusudur.
8. Toplu iş sözleşmesi, grev ve lokavt ile işçi sendikalarıyla işveren ya da işveren sendikaları arasındaki ilişkileri düzenleyen toplu iş hukuku dalına T.İ.S.G.L. hukuku denir.
9. Sosyal güvenlik sisteminin 3 temel aracı vardır. Bunlar Sosyal Sigorta, Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet'dir.
10. Toplumda bireyler ile sosyal sigortalar, sosyal yardımlar ve hizmetler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalına Sigortalar hukuku denir.
11. Sosyal Sigorta devlet tarafından kurulan ve işletilen, zorunlu ve primli bir tekniğe dayanır.
12. Sosyal sigortaların aksine Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet çalışmayan ya da çalışamayan ve bu nedenle de prim ödeme olanağına sahip olmayan kesimleri korumayı hedefler.
13. Sanayi Devrimi 18. yüzyılın sonlarında ilk olarak İNGİLTERE'de gerçekleşmiştir.
14. İş hukuku alanında dünyada" atılan ilk adım 1802 yılında İNGİLTERE'de dokuma sanayinde çalışan çocuk işçilerin günlük çalışma sürelerini 12 saatte sınırlandıran yasadır.
15. Osmanlı İmparatorluğunda ilk sanayileşme hareketleri TANZİMAT VE MEŞRUTİYET döneminde başlamıştır.
16. Osmanlı imparatorluğunda iş hukuku alanında atılan ilk adım 1865 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi'dir. Bunu Meadin Nizamnamesi izlemiştir.
17. 1877 yılında Osmanlı imparatorluğunun ilk medeni kanunu olan MECELLE yürürlüğe girmiştir, bu kanun işçi ve işveren arasındaki iş ilişkilerini, sözleşme (akit) serbesti ilkesine dayalı olarak
liberal bir yaklaşımla ele almıştır.
18. 1909 yılında çıkarılan TATİL-İ EŞGAL kanunu ile giderek çoğalan işçi eylemlerini yasaklanmıştır.
19. Cumhuriyet dönreminde devletin iş yaşamına ilk müdahalesi 1921 yılında ZONGULDAK ve EREĞLİ kömür madenlerinde çalışan işçilerin korunmasına yönelik çıkarılan kanunlardır.
20. 1936 yılında kabul edilen ve 1937'de yürürlüğe giren 3008 sayılı iş kanunu, ülkemizde uygulamaya konulan ilk iş kanunudur.
21. 1926 - 1936 yılları arasında ülkemizde özel bir iş kanunu olmadığından iş yaşamına ilişkin düzenlemeler BORÇLAR kanunu ile yapılmıştır.
22. Ülkemizde ilk kez bir sosyal sigorta kolu 1945 yılında İş kazası, Meslek Hastalığı ve Analık sigortası kanunu ile kurulmuştur.
23. Çok partili siyasi hayata da geçtiğimiz 1946 yılında CEMİYETLER kanunda yapılan değişiklikle Sendika kurmak hukuken meşru hale gelmiştir.
24. Ülkemizde ilk kez sosyal devlet ilkesi 1961 Anayasasında yer almıştır.
25. 1967 yılında 931 sayılı II. iş kanunumuz yürürlüğe girmiştir. 3 yılı aşan bir uygulamadan sonra bu kanun Anayasa Mahkemesi tarafından şekil (biçim) yönünden iptal edilmiştir. Bunun ardından II. iş kanunumuzun benzeri olan hiçbir köklü değişiklik getirmeyen 1475 sayılı III. iş kanunumuz 1971 yılında yürürlüğe girmiştir.
26. Bugün ülkemizde bireysel iş ilişkileri 2003 yılında kabul edilen 4857 sayılı 4. iş kanunu ile düzenlenmektedir.
27. Bireyler arasındaki iş ilişkilerini düzenlemesi, kamusal yararı göz etmesi ve devletin de iş ilişkileri içinde yer alması, iş hukukunun özel ve kamu hukukuna ait özellikleri bir arada bulunduran KARMA bir hukuk dalı olmasına yol açmıştır.
1/2/2008, 20:31
